Herkomstetikettering, verplicht of vrijwillig?

Verordening (EU) nr. 1169/2011 is inmiddels niet meer weg te denken in de levensmiddelensector. Deze Europese wetgeving is in het leven geroepen om de consument een goede voedselkeuze te laten maken. Zo moet het voor de consument duidelijk zijn waar een levensmiddel vandaan komt met als doel eerlijke informatie te geven.

Omdat er nog veel onduidelijkheid bestond over de herkomstvermelding is op 28 mei 2018 Uitvoeringsverordening (EU) nr. 2018/775 gepubliceerd met nieuwe regels rondom de vermelding van het land van oorsprong en het land van herkomst van het primaire ingrediënt van een levensmiddel.

 

Wat wordt bedoeld met “land van oorsprong” of “plaats van herkomst”?

Het land van oorsprong is het land waar planten of dieren zijn geteeld of opgegroeid, of waar een ingrijpende bewerking van een voedingsmiddel plaatsvond. De plaats van herkomst is de plaats waar het levensmiddel is geproduceerd.

 

Wanneer vermelden “land van oorsprong” of “plaats van herkomst”?

Volgens Verordening (EU) nr. 1169/2011, artikel 26 is het vermelden van land van oorsprong of de plaats van herkomst verplicht:

• a) indien het weglaten daarvan de consument zou kunnen misleiden.
• b) voor vlees dat valt onder de codes van de Gecombineerde Nomenclatuur (GN) van bijlage XI. In bijlage XI worden de vleessoorten genoemd waarvoor de herkomstvermelding verplicht is.

Naast deze productcategorieën bestaat er ook verticale wettelijke verplichtingen aangaande oorsprongsvermelding, zoals voor honing, groenten en fruit, vis en olijfolie.

Indien het land van oorsprong of plaats van herkomst wordt vermeld en dit niet komt overeenkomt met de herkomst van het primaire ingrediënt, dan zou ook de herkomst van het primaire ingrediënt (of primaire ingrediënten) ook benoemd moeten worden.

Een naam, handelsnaam of adres van de exploitant vormt overigens geen aanwijzing van herkomst. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een private label. Als de herkomst een ander land betreft, dan dient dit duidelijk vermeld te worden op een etiket.

 

Waarom een aanvulling op artikel 26 van Verordening (EU) nr. 1169/2011?

Het was altijd al een verplichting om de herkomst te vermelden als het weglaten van deze informatie de consument zou kunnen misleiden. Het was alleen onduidelijk hoe dit vermeld moest worden. In Verordening (EU) nr. 2018/775, art. 2 staan nu twee manieren van herkomstetikettering benoemd:

1. Een verwijzing naar een geografisch gebied dat voor de consument gemakkelijk te begrijpen is. Stel een primair ingrediënt komt afgewisseld uit Noorwegen en Nederland. Noorwegen valt niet onder de Europese wetgeving. De vermelding kan dan bijvoorbeeld op de volgende manier gemaakt worden:

• EU en niet EU
• Noorwegen en Nederland
• EU (Nederland) en niet EU (Noorwegen)

2. Een vermelding dat de herkomst van het primaire ingrediënt van het levensmiddel niet gelijk is aan dat van het product. Zoals “(naam van het/de primaire ingrediënt(en) is/zijn niet afkomstig van (het land van oorsprong of de plaats van herkomst)”. Bijvoorbeeld aardbeienjam uit de Betuwe, waarin de aardbeien (het primaire ingrediënt) uit bijvoorbeeld Frankrijk afkomstig zijn wordt dit vermeld op de verpakking als: de aardbeien zijn niet afkomstig uit Nederland.

 

Primair ingrediënt, wat houdt dat precies in?

Het primaire ingrediënt kan gaan om een kwantitatief primair ingrediënt (omdat het bijvoorbeeld voor meer dan 50% van het levensmiddel uitmaakt, zoals de melk in kaas) of het kan gaan om een kwalitatief primair ingrediënt (omdat het gewoonlijk met de benaming van het levensmiddel wordt geassocieerd, zoals de knoflook in aioli).

Een levensmiddel kan 1 primair ingrediënt hebben, meer dan 1 primair ingrediënt of zelfs helemaal geen primair ingrediënt. Het primaire ingrediënt kan bij meer dan 1 primair ingrediënt ook bestaan uit bijvoorbeeld een kwantitatief primair ingrediënt én een kwalitatief primair ingrediënt.

 

Hoe dient deze afwijkende herkomst gepresenteerd te worden op de verpakking?

De afwijkende herkomst moet in hetzelfde gezichtsveld staan als de herkomstvermelding van het product. Ook dient het lettertype van deze tekst van het primaire ingrediënt minimaal 75% de grootte te zijn ten opzichte van de tekst over de herkomst. Het mag alleen in woorden vermeld worden en bijvoorbeeld niet doormiddel van grafische afbeeldingen.

 

Moet mijn verpakking aangepast worden na invoering van Verordening (EU) nr. 2018/775?

Allereerst moet u zich afvragen of herkomstvermelding een wettelijke verplichting is voor uw product. Is er mogelijk sprake van misleiding? Daarnaast is het van belang om na te gaan welke teksten en geografische afbeeldingen op het product gepresenteerd staan. Als de verpakking doet vermoeden dat de herkomst anders is dan het primaire ingrediënt, dan dient u de herkomst van het primaire ingrediënt te benoemen.

 

Zelf doen of uitbesteden?

U kunt natuurlijk proberen alle regels van de herkomstetikettering zelf te verzamelen en verwerken, echter dient er rekening gehouden te worden met diverse uitzonderingen en bepalingen. Wilt u weten of uw etiketten, labels en/of verpakkingen voldoen aan de herkomstetikettering, dan bent u bij VoedingVeilig aan het juiste adres. Benieuwd geworden naar de mogelijkheden, vraag dan gratis en vrijblijvend een kennismakingsgesprek aan.