Blog: Recalls door foutieve allergenendeclaratie

door

 

Recalls door foutieve allergenendeclaratie

Bijna wekelijks zijn er wel één of meerdere recalls (terughaalacties) in het nieuws op het gebied van voeding. Ieder jaar lijken er wel meer recalls te zijn door o.a. een foutieve allergenendeclaratie. Maar klopt deze constatering wel? En nog veel belangrijker wat kan er gedaan worden om dit tot een minimum te reduceren?

 

Wanneer is iets een recall?

De NVWA onderzoekt de meldingen van (mogelijk) onveilige levensmiddelen. Het is namelijk verboden om levensmiddelen in de handel te brengen (of in opslag te hebben) die onveilig zijn. Bij verdenking van een onveilig levensmiddel dient dit gemeld te worden aan de NVWA.

De NVWA bekijkt samen met het bedrijf hoe groot het risico is en wat de vervolgstap dient te zijn. Dit leidt in bepaalde gevallen tot een terughaalactie (recall) vanuit de bedrijfsopslag en/of de winkelschappen.


Voor deze afweging wordt in veel gevallen (vooraf) gekeken naar de meldwijzer. In de beslisboom bij de meldwijzer worden diverse stappen doorlopen om te bepalen wat de status is van het levensmiddel. Is het levensmiddel veilig of toch onveilig, schadelijk of ongeschikt voor consumptie.

Het onterecht niet melden van een mogelijk onveilig levensmiddel wordt door de NVWA beschouwd als een overtreding.

 

Recalls in Nederland en België?

In Nederland en België zijn er in 2018 significant meer recalls geweest -dan voorgaande jaren- als het om voeding (en voedingssupplementen) gaat. Deze recalls zijn in beide landen onder te verdelen in de volgende typen:

  • Allergenen
  • Microbiologisch
  • Productvreemde bestanddelen
  • Chemisch
  • Overig (o.a. foutieve THT-datum)

 

Nederland 2018 (t/m november)

  • Totaal (t/m eind november)
    • 89 recalls
    • 35 recalls door allergenen
    • 28 recalls op microbiologisch gebied (o.a. Salmonella en Listeria)
    • 11 recalls op het gebied van productvreemde bestanddelen (o.a. plastic en rubber)
    • 9 recalls op chemisch gebied (o.a. waterstofcyanide en aflatoxine)
    • 6 overige recalls, bijvoorbeeld doordat blikken een ventiel missen, waardoor de druk te hoog kan worden in het (ongeopende) blik

39% van de recalls werd veroorzaakt door allergenen.

 

Nederland 2017

  • Totaal 65 recalls
    • 41 recalls door allergenen
    • 15 recalls op microbiologisch gebied (o.a. Salmonella en Listeria)
    • 6 recalls op het gebied van productvreemde bestanddelen (o.a. glas en spelden)
    • 3 overige recalls, bijvoorbeeld door een foutieve THT-datum op de verpakking

63% van de recalls wordt veroorzaakt door allergenen.

 

In Nederland worden de recalls (veiligheidswaarschuwingen) voor een groot deel geplaatst op de website van de NVWA.

 

 

België 2018 (t/m november)

  • Totaal (t/m eind november) 165 recalls
    • 54 recalls op microbiologisch gebied (o.a. Salmonella en Listeria)
    • 39 recalls door allergenen
    • 36 recalls op chemisch gebied (o.a. aflatoxine en pesticiden)
    • 24 recalls op het gebied van productvreemde bestanddelen (o.a. glas en metaal)
    • 12 overige recalls, bijvoorbeeld door een mogelijke perforatie in de verpakking

24% van de recalls werd veroorzaakt door allergenen.

 

België 2017

  • Totaal 71 recalls
    • 25 recalls door allergenen
    • 25 recalls op microbiologisch gebied (o.a. Salmonella en Listeria)
    • 11 recalls op chemisch gebied (o.a. aflatoxine en PAK’s)
    • 5 recalls op het gebied van productvreemde bestanddelen (o.a. glas en metaal)
    • 5 overige recalls, bijvoorbeeld door een foutieve THT-datum op de verpakking

35% van de recalls werd veroorzaakt door allergenen.

 

In België worden de recalls (productterugroepingen) voor een groot deel geplaatst op de website van de FAVV.

 

 

Oorzaken van recalls door allergenen

Recalls op het gebied van allergenendeclaratie worden voornamelijk veroorzaakt door:

  • Ingrediënten vergeten te vermelden op etiket/verpakking
  • Verkeerd etiket op de eindverpakking
  • Ander product in de eindverpakking
  • Verkeerde vertaling vanuit een ander taal
  • Verkeerd gebruik van symbolen (bijvoorbeeld een glutenvrij symbool plaatsen op een product dat wel gluten bevat)
  • Fout in het productproces (waardoor bijvoorbeeld het gehalte aan lactose hoger is dan staat vermeld op de eindverpakking)

Oorzaak: meestal is er ergens bij de interne communicatie iets “mis” gegaan. Bijvoorbeeld dat er een vanuit de planning een productierun is omgewisseld en dit niet aan alle medewerkers (goed) is doorgegeven. Of bijvoorbeeld dat de kwaliteitsafdeling een vernieuwde versie van het etiket heeft gemaakt, maar dit (nog) niet bekend is bij de productieafdeling.

 

Oorzaken van recalls door (te hoge gehaltes aan) pathogene micro-organismen

Recalls op microbiologisch gebied worden vooral veroorzaakt door:

  • Salmonella
  • Listeria monocytogenes
  • Escherichia coli
  • Bacillus cereus

Oorzaak: meestal is er iets “mis” gegaan in het productieproces waardoor bovenstaande pathogene micro-organismen (in te hoge gehaltes) aanwezig zijn in het eindproduct. Bijvoorbeeld doordat het (eind)product onvoldoende (lang) verhit is geweest en daardoor een risico kan opleveren voor de volksgezondheid.

Ook bij reguliere laboratoriumanalyses komt er regelmatig naar voren dat eindproducten niet voldoen aan de wettelijk gestelde eisen.

Voeding die besmet is met (grote aantallen) pathogene micro-organismen is vooral gevaarlijk voor YOPI’s. YOPI staat voor: young (jongeren, <5 jaar), old (ouderen, >65 jaar), pregnant (zwangeren) en immunocompromised (immunodeficiënt, mensen met een niet goed werkend immuunsysteem).

 

Oorzaken van recalls door productvreemde bestanddelen

Recalls op het gebied van productvreemde bestanddelen kunnen bijvoorbeeld worden veroorzaakt door:

  • Inkoop van grondstoffen en halffabricaten die verontreinigd zijn met bijvoorbeeld glas, metaal, plastic, steentjes, hout of rubber
  • Het productieproces tijdens de vervaardiging van het eindproduct, bijvoorbeeld er breekt iets af in de machine tijdens het afvullen
  • Opzettelijk toevoegen van productvreemde bestanddelen aan (eind)producten door personeel

Oorzaak: ondanks alle zorgvuldige (ingangs)controles blijft er een kleine kans bestaan op voeding met een productvreemd bestanddeel.

 

Oorzaken van recalls door (te hoge gehaltes aan) chemische stoffen

Recalls op chemisch gebied worden vooral veroorzaakt door (een te hoog gehalte aan):

  • Aflatoxine B1 (en/of B2, G1 en G2)
  • PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen)
  • Ftalaten
  • Alkaloïden
  • Benzo(a)pyreen
  • Lood
  • PCB’s (polychloorbifenylen)
  • Cafeïne
  • Acrylamide
  • Ochratoxine A
  • 3-MCPD (3-monochloorpropaan-1,2-diol)
  • Waterstofcyanide
  • Cadmium
  • Nicotine
  • Minerale oliën
  • Glycidyl
  • Pesticiden

Oorzaak: meestal zit er in de grondstoffen van de betreffende (eind)producten al een te hoog gehalte aan bijvoorbeeld zware metalen. Dit kan komen door verschillende redenen. Bijvoorbeeld doordat in het land van oorsprong een hoger gehalte in de grondstof mag zitten. Of bijvoorbeeld doordat de landbouwgrond vervuild is. Ook tijdens bepaalde processen (bijvoorbeeld de raffinage van plantaardige oliën) kunnen schadelijk stoffen ontstaan.