Kruisbesmetting
Kruisbesmetting of kruiscontaminatie is een breed begrip en betekent ook wel “besmetting van het ene product op het andere”.
Welke vormen van kruisbesmetting zijn er?
Er zijn verschillende vormen van kruisbesmetting mogelijk, zoals microbiologische kruisbesmetting en kruisbesmetting van allergenen, maar een levensmiddel kan ook gecontamineerd worden met bijvoorbeeld een productvreemd voorwerp of contaminanten.
Fysische gevaren:
In voedsel kunnen producteigen en/of productvreemde delen voorkomen. Voorbeelden van producteigen delen zijn bijvoorbeeld graten, pitten, stokjes of botjes die van nature voorkomen in een product. Productvreemde delen zijn afkomstig uit de omgeving waarin de producten worden geteeld of verwerkt. Voorbeelden van productvreemde delen zijn bijvoorbeeld ongedierte, metaal, glas, hout of plastic.
Microbiologische kruisbesmetting:
Deze soort kruisbesmetting kan worden veroorzaakt door o.a. bacteriën of schimmels. De besmetting wordt overgedragen door bijvoorbeeld niet (goed) schoongemaakt gereedschap of hulpmiddelen. Wanneer er bijvoorbeeld eerst rauwe kip op een snijplank wordt gesneden en vervolgens groenten op dezelfde snijplank. Rauwe kip kan Salmonella of Campylobacter bevatten, waardoor iemand ziek kan worden door het eten van de gesneden (én niet verhitte) groenten.
Chemische gevaren:
De NVWA maakt een onderscheid tussen misleiding en voedselfraude. Bij misleiding gaat het specifiek om bepaalde informatie die de producent of retailer aan de consument verstrekt over een product wat niet juist is. Het is veelal een manier om een consument te verleiden tot de aankoop van een bepaald product. Het is gebaseerd op een bepaalde verkoopstrategie, zodat een product zo aantrekkelijk mogelijk wordt bevonden.
Kruisbesmetting door allergenen:
Door versleping kan het voorkomen dat een product sporen van een allergeen bevat. Een fabrikant kan er dan voor kiezen om een claim op een etiket te plaatsen. Bijvoorbeeld: “kan sporen bevatten van ….” of “gemaakt in een bedrijf waar ook …. wordt verwerkt”.
Vanuit steeds meer GFSI erkende certificeringen is deze claim alleen toegestaan als door middel van een risicobeoordeling kan worden aangetoond dat kruisbesmetting tijdens het productieproces niet is uit te sluiten. Het doel van deze voorwaarde is om dit soort claims zoveel mogelijk te beperken.
Alleen als de 14 allergenen welke als ingrediënt gebruikt zijn, moeten in een afwijkende typografie op een verpakking vermeld worden.
Wat zijn de risico’s voor de consument?
- Fysisch:
Ingeslikte voorwerpen verlaten in 80 tot 90% van de gevallen het lichaam zonder schade. Producteigen fysische gevaren, zoals graten in vis of zorgen nauwelijks voor schade, mede doordat de consument hier al alert op is (vaak bevat het etiket ook al een waarschuwing). De kans op sterfte door productvreemde delen is gelukkig zeer klein en het effect op de gezondheid varieert van gering tot ernstig.
- Microbiologisch:
Besmettingen met bijvoorbeeld Listeria of Salmonella kunnen verlopen van geen/weinig klachten tot zeer heftige klachten die kunnen optreden bij bijvoorbeeld ouderen of baby’s.
- Chemisch:
De gezondheidseffecten van bijvoorbeeld weekmakers of schoonmaakmiddelen levert niet direct een acuut gevaar op, maar veroorzaken gezondheidsschade op lange termijn. Bijvoorbeeld kanker of schade aan bepaalde organen.
- Allergenen:
Onbedoeld kunnen allergenen terechtkomen in een (eind)product. Dit kan lijden tot lichte klachten bij mensen die overgevoelig zijn een bepaald allergeen. Het kan echter ook lijden tot zeer ernstige of zelfs dodelijke reactie bij mensen met bijvoorbeeld een pinda-allergie.
Hoe kan kruisbesmetting worden voorkomen?
Kruisbesmetting hangt samen met voedselhygiëne en voedselveiligheid. Elk producerend bedrijf dient een systeem op de zetten van procedures, werkinstructies en controles om kruisbesmetting te voorkomen.
Zelf doen of uitbesteden?
U kunt natuurlijk proberen alle informatie en wetgevingen rondom kruisbesmettingen zelf te verzamelen en te verwerken, maar u kunt het ook uitbesteden. VoedingVeilig volgt de ontwikkelingen -op het gebied van kruisbesmetting- op de voet. Kruisbesmetting is een zeer serieus onderwerp, laat het dus liever over aan een professional. Bij VoedingVeilig bent u dan aan het juiste adres. Benieuwd geworden naar de mogelijkheden, vraag dan gratis en vrijblijvend een kennismakingsgesprek aan.