Blog: De 14 wettelijke allergenen

door

 

De 14 wettelijke allergenen

De term allergenen heeft u vast wel (veel) vaker gehoord. Deze term wordt vaak gebruikt als er gesproken wordt over voedselallergie of voedselintolerantie. Maar wat houdt deze term “allergenen” nu eigenlijk in?

 

Wat zijn allergenen?

Een allergeen is een bepaalde stof welke bij mensen die er overgevoelig voor zijn een allergische reactie opwekt. Bij een voedselallergie worden tegen de eiwitten in bijvoorbeeld pinda’s of soja antistoffen aangemaakt door het lichaam. De eiwitten die deze allergische reactie veroorzaken worden ook wel allergenen genoemd.

Bij bepaalde levensmiddelen ontstaan vaker allergische reacties dan bij andere producten. Op de eiwitten in bijvoorbeeld noten en schaaldieren wordt vaker overgevoelig gereageerd dan bijvoorbeeld op de eiwitten uit (zilvervlies)rijst en avocado.

 

Welke 14 (wettelijke) allergenen zijn er?

In de Europese wetgeving (Verordening (EU) Nr. 1169/2011, betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten) worden 14 stoffen bestempeld als (zeer) allergeen.

  1. Glutenbevattende granen (tarwe, rogge, gerst, haver, spelt, khorasantarwe)
  2. Schaaldieren
  3. Eieren
  4. Vis
  5. Pinda
  6. Soja
  7. Melk (inclusief lactose)
  8. Noten (amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, paranoten, pistachenoten en macadamianoten)
  9. Selderij
  10. Mosterd
  11. Sesamzaad
  12. Zwaveldioxide en sulfiet (E220 – E228) bij concentraties van meer dan 10 mg SO2 per kilo of liter
  13. Lupine
  14. Weekdieren

 

Waar kunnen allergenen in zitten?

In alle levensmiddelen kunnen allergenen zitten. Denk maar aan de gluten die in brood zitten, de yoghurt die gemaakt is van melk, pinda’s in de pindakaas en wijn waarin sulfiet aanwezig is.

Met een voedselovergevoeligheid voor één of meerdere allergenen is het dus heel belangrijk dat etiketten van levensmiddelen heel goed gelezen worden.

 

Glutenbevattende granen (tarwe, rogge, gerst, haver, spelt, khorasantarwe), zijn bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Brood, bier en pastasoorten (macaroni, spaghetti, enz.)

 

Schaaldieren, zijn bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Gamba’s, trassi en paella

 

Eieren, zijn bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Salades, pannenkoeken en gebak

 

Vis, is bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Tonijnsalade, surimi en kibbeling

 

Pinda’s, zijn bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Satésaus, nougat en gado gado

 

Soja, is bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Ketjap, miso en tempeh

 

Melk (inclusief lactose), is bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Vla, sauzen en roomboter

 

Noten (amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, paranoten, pistachenoten en macadamianoten), zijn bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Studentenhaver, muesli en marsepein

 

Selderij, is bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Kruidenmengsels, soepen en tuinkruidenkaas

 

Mosterd, is bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Mayonaise, gemengde kruiden/specerijen en tafelzuren (augurk, zilverui, enz.)

 

Sesamzaad, is bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Crackers, tahin en falafel

 

Zwaveldioxide en sulfiet (E220 – E228) bij concentraties van meer dan 10 mg SO2 per kilo of liter, is bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Gedroogd fruit, wijn en vleeswaren

 

Lupine, is bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Vleeswaren, loempia’s en vleesvervangers

 

Weekdieren, zijn bijvoorbeeld aanwezig in:

  • Oestersaus, calamari en bouillabaisse

 

Aanvullende allergenen?

In de LeDa-lijst (voorheen de ALBA-lijst genoemd) staan echter 24 allergenen vermeld. De 14 wettelijke bepaalde allergenen aangevuld met 10 extra allergenen.

  • lactose
  • cacao
  • glutamaat (E620 – E625)
  • kippenvlees
  • koriander
  • maïs
  • peulvruchten
  • rundvlees
  • varkensvlees
  • wortel

 

De LeDa-lijst wordt beheerd door het Voedingscentrum en RIVM. Echter in de zomer van 2017 zijn ze gestopt met het navragen van de 10 extra allergenen in levensmiddelen. Dit is mede gebeurd doordat er veel meer stoffen zijn waarop men allergisch kan reageren (denk hierbij aan o.a. appel en kiwi).

De allergeneninformatie is dus na de zomer van 2017 beperkt tot alleen nog de wettelijke 14 allergenen (glutenbevattende granen, schaaldieren, eieren, vis, pinda, soja, melk (inclusief lactose), noten, selderij, mosterd, sesamzaad, zwaveldioxide / sulfiet, lupine en weekdieren).

 

Vroeger in de ALBA-lijst stonden trouwens wel 38 (allergene) stoffen genoemd. Zo werd nagevraagd of er bijvoorbeeld sacharose, fructose, benzoëzuur, kaneel, vanilline, gist of AZO-kleurstoffen aanwezig waren in de eindproducten. In 2009 is de ALBA-lijst vervangen door de LeDa-lijst al is de naam “ALBA-lijst” nog steeds een naam die u regelmatig hoort of ziet voorbijkomen.

 

LeDa staat trouwens voor Levensmiddelendatabank en ALBA stond voor Allergenen(data)bank.

 

Zelf doen of uitbesteden?

U kunt natuurlijk proberen alle informatie rondom allergenen zelf te verzamelen en te verwerken. Maar het risico bestaat dan dat u het niet correct doet en daarmee onbedoeld een soort schijnzekerheid afgeeft aan consumenten met een voedselovergevoeligheid. Wilt u dit laten doen door een professional, dan bent u bij VoedingVeilig aan het juiste adres. Benieuwd geworden naar de mogelijkheden, vraag dan gratis en vrijblijvend een kennismakingsgesprek aan.