Allergenenwetgeving
Sinds december 2014 moeten nu ook alle aanbieders van onverpakte levensmiddelen (zoals de detailhandel en horeca) allergeneninformatie geven over hun producten/gerechten aan consumenten. Dit is vastgelegd in een nieuwe Europese wet (Verordening (EU) Nr. 1169/2011).
Helaas blijkt dat niet alle ondernemers in de detailhandel en horeca even goed op de hoogte zijn welke allergenen er in hun producten/gerechten zitten. Mensen met een voedselovergevoeligheid krijgen helaas dan of verkeerd advies (“nee er zit echt geen melk in uw hoofdgerecht”, terwijl later blijkt dat het vlees in roomboter is gebakken) of het advies om bijvoorbeeld maar een simpele salade te nemen (“want daar zit niets verkeerds in”).
1169/2011
De Verordening (EU) Nr. 1169/2011, betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten wordt vaak afgekort tot 1169/2011. In deze Europese wet staat niet alleen maar vermeld wat de regels zijn op het gebied van allergenen, maar nog veel meer.
Per artikel zal ik een korte en heldere samenvatting geven (deze samenvatting is natuurlijk niet volledig):
Artikel 1: Onderwerp en toepassingsgebied
De bedoeling van deze verordening is om de basis te leggen voor de waarborging van consumentenbescherming ten aanzien van voedselinformatie.
Artikel 2: Definities
In de verordening worden bepaalde woorden gebruikt en in dit artikel wordt de definitie van diverse woorden uitgelegd.
Artikel 3: Algemene doelstellingen
De doelstelling is om bij de verstrekking van voedselinformatie een basis te verschaffen voor het maken van doordachte keuzes door de consument.
Artikel 4: Beginselen van de verplichte voedselinformatie
De bedoeling is voedselinformatie te geven omtrent o.a. samenstelling, eigenschappen, houdbaarheid, bewaring en effect op de gezondheid.
Artikel 5: Raadpleging van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid
Artikel 6: Basisvoorschrift
Deze verordening heeft betrekking op levensmiddelen die bestemd zijn voor levering aan de eindverbruiker (= consument) of aan grote cateraars (= o.a. restaurants, kantines en instellingen).
Artikel 7: Eerlijke informatiepraktijken
De verstrekte voedselinformatie mag niet misleidend zijn.
Artikel 8: Verantwoordelijkheden
Wie is er verantwoordelijk voor de verstrekte voedselinformatie? In veel gevallen zal dit de producent van het levensmiddel zijn.
Artikel 9: Lijst van verplichte vermeldingen
De volgende vermeldingen zijn verplicht op een levensmiddel (uitzonderingen zullen in diverse artikelen worden besproken):
- De benaming van het levensmiddel
- De lijst van ingrediënten
- De allergenen welke aanwezig zijn in het levensmiddel
- De hoeveelheid van bepaalde ingrediënten of categorieën ingrediënten
- De nettohoeveelheid van het levensmiddel
- Bijzondere bewaarvoorschriften en/of gebruiksvoorwaarden
- De (handels)naam en het adres van de bedoelde exploitant van een levensmiddelenbedrijf
- Het land van oorsprong of de plaats van herkomst
- Een gebruiksaanwijzing, als het levensmiddel moeilijk te gebruiken is zonder gebruiksaanwijzing
- Voor dranken met een alcoholvolumegehalte van meer dan 1,2%: het effectieve alcoholvolumegehalte
- Een voedingswaardevermelding
Artikel 10: Bijkomende verplichte vermeldingen voor specifieke typen of categorieën levensmiddelen
In bijlage III van deze verordening zijn bijkomende verplichtingen vermeld voor specifieke typen of categorieën levensmiddelen.
Artikel 11: Maten en gewichten
Artikel 12: Beschikbaarheid van de verplichte voedselinformatie en plaats waar zij wordt aangebracht
Voor alle levensmiddelen is de verplichte voedselinformatie beschikbaar en gemakkelijk toegankelijk.
Artikel 13: Presentatie van verplichte vermeldingen
Het is verplicht om de voedselinformatie op een duidelijk zichtbare plaats én in duidelijke leesbare (onuitwisbare) letters aan te brengen.
Artikel 14: Verkoop op afstand
Bij voorverpakte levensmiddelen die te koop worden aangeboden door middel van technieken voor communicatie op afstand (zoals webshops), dat alle informatie uit artikel 9 (met uitzondering van de houdbaarheidsdatum) aanwezig is vóórdat de aankoop plaatsvindt.
Artikel 15: Taalvoorschriften
De verplicht voedselinformatie wordt aangebracht in een taal (of talen) die gemakkelijk te begrijpen is voor consumenten van de lidstaten waar het betreffende levensmiddel in de handel wordt gebracht.
Artikel 16: Weglating van verplichte vermeldingen
Artikel 17: Benaming van het levensmiddel
In het beginsel is de benaming van het levensmiddel zijn wettelijke benaming. Bij het ontbreken hiervan is de benaming van het levensmiddel de gebruikelijke benaming en indien deze er ook niet is dan is het een beschrijvende benaming van het levensmiddel.
Artikel 18: Lijst van ingrediënten
De lijst van ingrediënten wordt vooraf gegaan door het woord “ingrediënten”.
Artikel 19: Weglating van de lijst van ingrediënten
Op bepaalde levensmiddelen hoeft géén lijst van ingrediënten vermeld te worden (o.a. verse groenten, vers fruit, koolzuurhoudend water en gistingsazijn).
Artikel 20: Weglating van bestanddelen van een levensmiddel uit de lijst van ingrediënten
Artikel 21: Etikettering van bepaalde stoffen en producten die allergieën of intoleranties veroorzaken
Allergenen (momenteel 14 wettelijke allergenen) worden opgenomen in de lijst van ingrediënten en hebben een andere typografie om zich te kunnen onderscheiden. (een andere typografie is bijvoorbeeld dikgedrukt of in hoofdletters)
Artikel 22: Kwantitatieve vermelding van de ingrediënten
In bepaalde gevallen is de vermelding van de hoeveelheid van een gebruikt ingrediënt of gebruikte categorie van ingrediënten in het levensmiddel vereist.
Artikel 23: Nettohoeveelheid
De nettohoeveelheid wordt bij volume-eenheden -voor vloeibare producten- uitgedrukt in bijvoorbeeld liter of milliliter en wordt bij massa-eenheden – voor ander soort producten (dan vloeibare producten)- uitgedrukt in bijvoorbeeld kilogram of gram.
Artikel 24: Datum van minimale houdbaarheid, uiterste consumptiedatum en datum van invriezing
Bij levensmiddelen die uit microbiologisch oogpunt zeer bederfelijk zijn (en daarmee na korte tijd een onmiddellijk gevaar voor de gezondheid kan opleveren) wordt de datum van minimale houdbaarheid vervangen door de uiterste consumptiedatum.
Artikel 25: Bewaarvoorschriften of gebruiksvoorwaarden
Voorschriften voor levensmiddelen die bijzondere bewaarvoorschriften en/of gebruiksvoorwaarden hebben worden aangegeven.
Artikel 26: Land van oorsprong of plaats van herkomst
Artikel 27: Gebruiksaanwijzingen
Als voor het gebruik van een levensmiddel een gebruiksaanwijzing noodzakelijk is wordt deze wordt deze aangegeven.
Artikel 28: Alcoholgehalte
Artikel 29: Relatie met andere wetgeving
Sommige levensmiddelen vallen onder het toepassingsgebied van een andere wetgeving (o.a. voedingssupplementen).
Artikel 30: Inhoud
De verplichte voedingswaardevermelding omvat het volgende:
- Energetische waarde
- Vetten
- Verzadigde vetzuren
- Koolhydraten
- Suikers
- Eiwitten
- Zout
Daarnaast mag het worden aangevuld met één of meer van de volgende nutriënten:
- Enkelvoudig onverzadigde vetzuren
- Meervoudig onverzadigde vetzuren
- Polyolen
- Zetmeel
- Vezels
- Vitaminen (alleen bij significante hoeveelheden)
- Mineralen (alleen bij significante hoeveelheden)
Artikel 31: Berekening
In bijlage XIV van de verordening staat omschreven hoe de energetische waarde wordt berekend aan de hand van de omrekeningsfactoren.
Artikel 32: Uitdrukking in 100 g of 100 ml
De energetische waarde en hoeveelheden nutriënten worden uitgedrukt in bepaalde meeteenheden.
Artikel 33: Uitdrukking per portie of consumptie-eenheid
In bepaalde gevallen mag de energetische waarde en de hoeveelheid nutriënten (ook) worden uitgedrukt per portie en/of consumptie-eenheid.
Artikel 34: Presentatie
De verplichte voedingswaardevermelding én eventueel aangevulde nutriënten worden in hetzelfde gezichtsveld aangebracht.
Artikel 35: Aanvullende vormen van uitdrukking en presentatie
De uitdrukkingsvormen van de verplichte voedingswaardevermelding mag ter aanvulling ook gepresenteerd worden in andere grafische vormen of symbolen dan woorden en getallen.
Artikel 36: Van toepassing zijnde voorschriften
Bij een vrijwillige vermelding van de voedselinformatie dient dit wel te voldoen aan de genoemde voorgaande voorschriften.
Artikel 37: Presentatie
Het vermelden van de vrijwillige voedselinformatie mag niet ten koste gaan van de ruimte die beschikbaar is voor de verplichte voedselinformatie.
Artikel 38: Nationale maatregelen
Artikel 39: Nationale maatregelen inzake bijkomende verplichte vermeldingen
Artikel 40: Melk- en melkproducten
Artikel 41: Alcoholhoudende dranken
Artikel 42: Uitdrukken van de nettohoeveelheid
Artikel 43: Vrijwillige vermelding van referentie-innames voor specifieke bevolkingsgroepen
Artikel 44: Nationale maatregelen voor niet-voorverpakte levensmiddelen
Indien levensmiddelen niet voorverpakt aan de eindverbruiker of grote cateraar te koop worden aangeboden of voor levensmiddelen die op de plaats van verkoop (op verzoek) worden verpakt is alleen de vermelding van de allergenen verplicht.
Artikel 45: Kennisgevingsprocedure
Artikel 46: Wijzigingen in de bijlagen
Artikel 47: Overgangsperiode en datum van inwerkingtreding van de uitvoeringsmaatregelen of gedelegeerde handelingen
Artikel 48: Comité
Artikel 49: Wijzigingen in Verordening (EG) nr. 1924/2006
Artikel 50: Wijzigingen in Verordening (EG) nr. 1925/2006
Artikel 51: Uitoefening van de bevoegdheidsdelegatie
Artikel 52: Spoedprocedure
Artikel 53: Intrekking
Artikel 54: Overgangsmaatregelen
Artikel 55: Inwerkingtreding en datum van toepassing
Zelf doen of uitbesteden?
U kunt natuurlijk proberen alle informatie rondom allergenen zelf te verzamelen en te verwerken. Maar het risico bestaat dan dat u het niet correct doet en daarmee onbedoeld een soort schijnzekerheid afgeeft aan consumenten met een voedselovergevoeligheid. Wilt u dit laten doen door een professional, dan bent u bij VoedingVeilig aan het juiste adres. Benieuwd geworden naar de mogelijkheden, vraag dan gratis en vrijblijvend een kennismakingsgesprek aan.